a) Sehzâde isyanlari:
Geyhatu'nun Anadolu'dan dönmesi Karaman, Esref ve Germiyanogullarina
yeniden harekete geçme imkâni verdi. Ayrica Kastamonu yöresindeki
Türkmenler de Kiliç Arslan'i destekleme karari almis, Geyûmers ile
Feramürz de saltanat davasiyla ayaklanmislardi. Kiliç Arslan ile
Ferâmürz Kastamonu'ya giderek Çobanogullarindan Yavlak Arslan ile
anlasmis ve Sultan Mesud'a karsi harekete geçmislerdi. Geyhatu Karaman,
Esref ve Mentese beylerine karsi tenkil hareketini tamamladiktan sonra
Kiliç Arslan ve Çobanogullarindan Yavlak Arslan'a karsi bir ordu
sevketti. Selçuklu-Mogol ordusu Kastamonu topraklarina girip Derbendler
bölgesinde beklemekte iken Türkmenlerin baskinina ugradi. Iki taraf da
agir kayiplar verdi ve Sultan Mesud ile önde gelen kumandanlarin bir
kismi esir düstü. Müttefik Selçuklu-Mogol ordusu karsi saldiriyla
Türkmenleri bozguna ugratti. Bu hengâmede Kastamonu beyi Yavlak Arslan
da sehit düstü.
b) Mogol Noyanlarinin çikardigi isyanlar:
Selçuklu hanedani mensuplari arasindaki taht kavgalarina ilâveten Mogol
noyanlari arasindaki mücadele de Anadolu'da büyük sikintilara sebep
oldu. Ilhanli hükümdari Mahmud Gazan Han'in Anadolu genel valiligine
getirdigi Togaçar Noyan daha sonra gözden düsmüs ve yine Gazan Han'in
gizli emriyle Baltu ve Arap Noyan tarafindan öldürülmüstür. Baltu Noyan
giderek güçlenmis ve hanin emirlerini dinlemez olmustu. Bunun üzerine
Gazan Han Kutlug Sah kumandasindaki 30.000 kisilik bir orduyu 1296
yilinda Anadolu'ya gönderdi. Baltu Noyan kaçip Ermeni tekfuruna sigindi.
Fakat Tekfur onu yakalayip Tebriz'e gönderdi. Baltu burada Gazan Han
tarafindan idam edildi.
Sultan Mesûd Baltu Noyan'in tahakkümü altinda oldugu için Gazan Han'in
isteklerini yerine getiremiyordu. Kutlug Sah itham altinda oldugu için
Sultan Mesud'u Gazan Han'in huzuruna çikardi. O Gazan Han'a mazeretini
anlattiysa da 1296 yilinda tahtindan uzaklastirilip Hemedan'a sürüldü ve
Selçuklu tahti III. Alaeddin Keykubad 1298'de tahta çikincaya kadar 2
yil bos kaldi.
Sehzadelerin ve Mogol noyanlarin çikardigi karisikliklar Anadolu
halkinin daha da perisan olmasina sebep oldu. Horasan Irak ve
Azerbaycan'dan yola çikan pekçok kisi burada bir mevki ele geçirmeye
çalisiyordu. Gazan Han'in Konya'ya gelen elçisi Ahilerin reisi Ahmed Sah
tarafindan uzaklastirilinca hükümdara yaranmak isteyen Sarap-sâlar onu
öldürdü. Bu olay halki mateme bogdu. Cenaze merasiminde 15.000 kisi
basaçik yürüdü. Sehir ileri gelenlerinin israrlari karsisinda Ahmed
Sah'in katili yakalanip idam edildi.
Kaynak: Osmanli tarihi
Konu: Selçuklu Devleti'ni Çöküşe Götüren Olaylar 
Ptsi Nis. 05, 2010 8:06 pm
